Monitoring Herpetologiczny w Kopalni Kruszywa „Rajsko”

W dniu 4 X 2013 r. Burmistrz Gminy Brzeszcze wydał decyzję nr 6/2013 określającą środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia pt. „Rozpoznanie i planowana eksploatacja kruszywa naturalnego ze złoża „Rajsko 2”. Jednym z warunków realizacji przedsięwzięcia jest systematyczne przeprowadzanie kontroli herpetologicznej przed przystąpieniem do prac związanych z usunięciem nadkładu z terenu złoża oraz w przypadku stwierdzenia występowania płazów, odłowienie ich i przeniesienie do siedliska zastępczego zlokalizowanego poza obszarem eksploatacji.

Od momentu rozpoczęcia działalności górniczej na terenie złoża „Rajsko 2”, (tj. od 2016 r w obszarze górniczym 
„Rajsko 2 A” i od 2019 r. w obszarze górniczym „Rajsko 2 B”), corocznie prowadzone są kontrole herpetologiczne.

Badane obszary górnicze znajdują się na terenie obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 PLB 120004 Dolina Dolnej Soły, oraz w sąsiedztwie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000 PLH 120083 Dolna Soła. Standardowy Formularz Danych obszaru PLB 120004 nie podaje występujących w nim gatunków płazów. Potencjalnie mogą
tu występować inne płazy stwierdzone na obszarze PLH 120083: traszka grzebieniasta (Triturus cristatus), żaba trawna (Rana temporaria).

W 2019 r. eksploatacja kruszywa w obszarze górniczym „Rajsko 2A” została zakończona i aktualnie znajduje się w nim 5 zbiorników poeksploatacyjnych. W jednym z nich tj. nr 4 utworzono siedlisko zastępcze dla płazów (płytka woda, obecność roślinności, nasłonecznienie). Siedlisko to obecnie zasiedlają osobniki żab z grupy zielonych (Pelophylax sp.) oraz żab wodnych (Pelophylax esculentus). Gatunek ten podlega w Polsce ochronie częściowej.

W obszarze górniczym „Rajsko 2B” w zbiorniku eksploatacyjnym nie obserwowano występowanie płazów, a warunki siedliskowe oraz fakt prowadzenia w nim intensywnego wydobycia oznaczają, że raczej nie zostanie on zasiedlony przez płazy w najbliższym czasie.

Coroczne obserwacje herpetologiczne przeprowadzane w obszarach górniczych „Rajsko 2A” i „Rajsko 2B” wykazują, 
że mimo występowania w nich płazów można bez przeszkód kontynuować na terenie złoża „Rajsko 2” działalność górniczą zaplanowaną na kolejne lata, przy przestrzeganiu i zachowaniu zaleceń herpetologa tj. odseparowania siedliska zastępczego dla płazów od drogi technologicznej i parkingu przy ogródkach działkowych tzw. żabianką - ogrodzeniem 
z folii budowlanej o wysokości 50 cm, opartym na drewnianych słupkach, wkopanych pod ziemię, uniemożliwiającym płazom przejście na drogę technologiczną oraz parking dla działkowców Rodzinnego Ogrodu Działkowego „Rajsko”.